TếtNguyên Đán là dịp để con cháu quây quần bên gia đình, là nét đẹp truyền thống củangười Việt với hi vọng cầu mong một năm mới an lành, may mắn. Dưới đây là những phong tục không thể thiếu trong ngày tết cổ truyền của người Việt Nam.
1.Cúng ông Công, ông Táo
Cúng ông Công ông Táo là một truyền thống văn hóa ngàyTết thể hiện sự tín ngưỡng của người Việt. Dân gian cho rằng, ông Công ông Táolà những vị thần luôn theo dõi gia đình, đến Tết sẽ lên báo cáo với Ngọc Hoàng.
Lễ cúng ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm
Theo truyền thống, ngày 23 tháng Chạp âm lịch là ngày ông Công, ông Táo lên thiên đình để báo cáo mọi việc trong nhà của gia chủ vớiNgọc Hoàng. Do đó, vào ngày này người dân sẽ dọn dẹp ban thờ tổ tiên, gian bếpsạch sẽ mua cá vàng về cúng ông Công, ông Táo đưa về trời, thể hiện sự kính trọng,tín ngưỡng của mình.
2.Gói bánh chưng
Bánh chưng là một trong những món ăn truyền thống dịpTết ở nước ta. Phong tục gói bánh chưng ngày tết được lưu truyền trong dân giantừ đời vua HÙng và trở thành một trong những nét đẹp văn hóa không thể thiếutrong những ngày Tết. Các gia đình thường gói bánh chưng từ những ngày 27, 28,29 Tết. Bánh chưng được làm từ các nguyên liệu quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày như dỗ, nếp, thịt, hành,... tạo nên hương vị thơm ngon.
Hình ảnh cả gia đình quây quần gói bánh chưng, canh nồibánh chưng đón giao thừa trở thành một nét văn hóa đẹp. Banh chưng cũng là mộtmón quà biếu ý nghĩa cho họ hàng và bạn bè trong dịp này.
3.Chơi hoa dịp Tết
Vào ngày tết, mỗi gia đình Việt thường không thiếu nhữngchậu hoa bài trí trong nhà, ngoài ngõ hay những bình hoa trong phòng khách,phòng bếp để không khí thêm phần tươi vui. Bởi vậy phong tục chơi hoa ngày Tếtcũng trở thành một trong những nét đẹp được duy trì từ đời này sang đời khác.
Hoa mai, hoa đào được nhiều gia đình chưng trong nhà ngày tết
Vào khoảng 1 tháng trước Tết, thị trường hoa cây cảnhtrở nên nhộn nhịp. Hoa đào miền Bắc, hoa mai miền Nam và cây quất là một trongnhững cây tượng trưng cho sự may mắn, hạnh phúc, thịnh vượng cho gia đình.Ngoài ra, còn có loại hoa đẹp khác được người dân ưa thích mua về trang trí nhưhoa lan, hoa ly, hoa cúc, hoa thủy tiên,...
4.Mâm ngũ quả
Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ tiên là phong tụckhông thể thiếu trong ngày Tết của người Việt. Mâm ngũ quả thường được bài trí5 quả hoặc hơn miễn sao các loại quả có ý nghĩa tốt lành, bài trí hợp lý và đẹpmắt. Mâm ngũ quả từng miền tùy theo văn hóa cũng có sự khác nhau. Như ở miền Bắcthường là chuối, quýt, hồng đào, bưởi. Trong khi ở miền Nam thường là mãng cầu,dừa, xoài, đu đủ, sung. Miền Trung thì có sự giao thoa giữa 2 miền.
Mâm ngũ quả là một phong tục ngày Tết đẹp, mang hàm ýdâng lên ông bà tổ tiên những sản vật tốt nhất, để cầu mong một năm mới bìnhan, may mắn, hạnh phúc, an khang, phú quý.
5.Lau dọn nhà cửa
Theo tìm hiểu của Golden Gift Việt Nam thì mỗi dịp Tếtđến xuân về, việc lau dọn nhà cửa là hoạt động không thể thiếu ở các gia đìnhViệt. Người xưa quan niệm rằng, việc lau dọn nhà cửa giúp gia chủ đón được tàilộc và may mắn. Nhà cửa gọn gàng, sạch sẽ sẽ giúp gia chủ có khởi đầu thuận lợitrong năm mới.
Bên cạnh đó, năm mới cũng là lúc mọi người đến nhàthăm nhau. Việc dọn dẹp lại nhà cửa sẽ giúp khách đến chơi có ấn tượng tốt hơn.Các gia đình ở Việt Nam sẽ cũng nhau dọn dẹp, vệ sinh nhà cửa, đồ vật sạch sẽtrong những ngày cuối năm chuẩn bị đón chào năm mới với nhiều tài lộc và may mắn.
6.Trang trí nhà ngày tết
Trang trí nhà cửa ngày Tết là phong tục ý nghĩa củangười Việt với hi vọng năm mới sẽ đầy đủ những niềm vui, hạnh phúc và sự tươi mới.Việc trang trí ngày Tết hiện nay được làm rất đa dạng, có thể là sơn sửa lạinhà, có thể treo những bức tranh may mắn hay mua thêm những chậu hoa chưng ngàyTết thêm đẹp mắt.
Tết cũng là dịp các gia đinh dọn dẹp, trang trí nhà cửa
Nhìn chung, phong tục ngày Tết này thường gắn liền vớiviệc lau dọn nhà cửa. Người Việt thấy nhà chỗ nào chưa ổn, cần xếp lại cái này,đặt lại cái kia, trang trí thêm cái này cái khác để nhà cửa đẹp hơn thì sẽ tiếnhành cùng lúc.
7.Mua quà tặng tết
Mua quà tặng Tết cũng là phong tục văn hóa lâu đời củangười Việt. Vốn dĩ, người Việt trọng lễ nghi, biểu lộ tình cảm bằng những mónquà. Không chỉ Tết mà các dịp lễ trong năm hay các sự kiện quan trọng, quà tặngcũng không thể thiếu. Tết lại là sự kiện đánh dấu kết thúc năm cũ và bắt đầu mộtnăm mới nên người ta thường tặng quà như một cách để gửi lời chúc may mắn, anlành đến người thân, gia đình hay khách hàng, đối tác.
Tượng hổ mạ vàng là quà Tết năm mới Nhầm dần ý nghĩa và độc đáo (ảnh Golden Gift ViệtNam)
Theo chia sẻ từ đại diện Golden Gift Việt Nam thì nhữngngày cuối năm, cách Tết khoảng 1 tháng, thị trường quà Tết rất nhộn nhịp. Cùngvới sự phát triển của xã hội, quà tặng Tết cũng ngày càng đa dạng. Trong đó, cónhững phân khúc quà bình dân hay quà cao cấp như quà tặng mạ vàng, tượng Hổ...
8.Thăm mộ tổ tiên
Thăm mộ tổ tiên ngày tết thể hiện văn hóa kính trọng,yêu thương ông bà đã khuất. Việc thăm mộ, lau dọn được tiến hành những ngày trướcTết để đảm bảo các cụ mồ yên mả đẹp. Trong tiềm thức của người Việt thì phần"âm" phải yên, phần dương mới có thể phát triển/
Do đó, những ngày gần tết, con cháu trong gia đình sẽcùng nhau đi thăm viếng, làm sạch đẹp nơi an nghỉ của ông bà tổ tiên và ngườithân của mình. Đây cũng là hành động thắt chặt tình cảm gia đình. giúp thế hệsau hiểu hơn về những công lao của thế hệ trước.
9.Cúng tất niên
Phong tục ngày tết cúng Tất niên được duy trì nhiều đờinay ở các gia đình Việt. Cúng tất niên hay còn ọi là bữa ăn tổng kết năm cũ.Thường các gia đình sẽ làm mâm cơm thắp hương mời thần linh, gia tiên về ăn tếtcùng gia đình vào chiều 30 Tết. Bên cạnh đó, họ có thể mời thêm gia đình họhàng thân thích đến ăn bữa cơm ấm cúng.
Bữa cơm tất niên thường diễn ra trong không khí vui vẻđầm ấm. Họ cùng nhau nói lại những việc năm cũ đã qua và cùng nhau hướng tớinăm mới tốt đẹp hơn.
10.Đón giao thừa
Thời khắc giao thừa chuyển giao giữa năm mới và năm cũđược xem là thời khắc thiêng liêng. Bởi vậy, hầu hết ai cũng muốn được trải quakhoảnh khắc đất trời giao hòa. Lễ đón giao thừa cũng thường được tổ chức kháhoành tráng, nhiều nơi bắn pháo hoa. Bởi vậy, nhiều người cũng muốn xem nhữngmàn pháo hoa rựa rỡ này để đón năm mới thực sự may mắn.
Nhiều gia đình đón giao thừa tại nhà, hoặc đến những nơi công cộng để xem bắn pháo hoa
Với các gia đình Việt, việc đón giao thừa cũng gắn liềnvới lễ cúng giao thừa (lễ trừ tịch) diễn ra vào phút cuối cùng của năm. Lễ cúngmang ý nghĩa đem bỏ hết những điều xấu của năm cũ để đón những điều tốt đẹp củanăm mới. Cúng giao thừa thường được tiến hành 2 nơi là cúng giao thừa trong nhàvà cúng giao thừa ngoài trời.
11.Hái lộc đầu xuân
Phong tục ngày tết Hái lộc đầu xuân là nét đẹp truyềnthống trong năm mới của người Việt. Theo dân gian quan niệm, hái lộc tthực hiệnvào đêm giao thừa hoặc sáng sớm mùng một Tết để cầu may mắn, rước lộc vào nhà.Bởi vậy, hầu như gia đình nào cũng sẽ có một cành lộc đầy những nụ non mơn mởnvươn lên, tượng trưng cho may mắn.
Ngày nay, việc hái lộc bị hạn chế hơn bởi có tình trạngcây non bị trơ trọi cành, lá sau phong tục hái lộc. Thay vào đó, người ta thườnghái lộc ngay trong nhà hoặc ở những cây gần nhà, không tập trung ở các đình,chùa...
12.Xông đất đầu năm
Xông đất hay còn gọi là đạp đất, xông nhà là phong tụctruyền thống của người Việt Nam trong dịp Tết Nguyên Đán cổ truyền để cầu mongnhững điều may mắn, mọi điều thuận lợi cho các thành viên trong gia đình.
Theo quan niệm truyền thống, người nào bước vào nhàgia chủ đầu tiên sau thời điểm giao thừa với lời chúc mừng năm mới thì đó làngười xông đất. Gia chủ thường chọn người xông đất là nam giới, hợp tuổi, thànhđạt, gia đình hạnh phúc, tốt tính… với quan niệm rằng trong ngày mùng 1 Tết nếuđược người có vận khí tốt đến xông nhà thì cả năm mọi việc sẽ may mắn, suôn sẻ.
13.Xin chữ
Không biết từ bao đời nay, người Việt còn có thói quenxin chữ vào những ngày đầu tiên của năm mới. Những chữ được xin thường là chữTâm, Phúc, Đức, An, Lộc, Thọ, Phát… Đây là một phong tục mang nhiều ý nghĩa vănhóa, thể hiện sự trọng chữ nghĩa trọng tri thức của người Việt đồng thời cũng đểcầu may mắn, tài lộc, phúc thọ đầy nhà trong năm mới.
Trong những năm gần đây, việc xin chữ đầu năm được nhiềubạn trẻ yêu thích và thường thực hiện vào ngày mùng 2 Tết. Ngoài xin chữ thì mọingười còn thích xin câu đối về Tết.
14.Phong tục dựng cây nêu ngày Tết
Dựng cây nêu ngày Tết là một phong tục truyền thống tạinhiều địa phương trong dịp Tết cổ truyền. Cây nêu là một cây tre cao khoảng 5 đến6 mét với vàng mã, bùa trừ tà, giải cờ vải tây, tấm vải điều, hình cá chép bằnggiấy… được treo ở trên ngọn được dựng lên để mừng năm mới. Cây nêu ngày nay cònđược trang trí thêm đèn nháy hoặc các chất liệu hiện đại để đẹp hơn.
Cây nêu thường được dựng vào ngày 23 tháng chạp, hạ xuốngvào ngày mùng 7 Tết.. Người Việt quan niệm rằng, cây nêu có khả năng xua đuổima quỷ hoặc những điều không may. Phong tục này thường phổ biến hơn ở miền Bắcvà ít hơn ở miền Nam
15.Chúc tết và mừng tuổi
Người Việt có phong tục đi chúc Tết họ hàng, bạn bètrong những ngày Tết. Thường trong sáng mồng một Tết, con cháu sẽ tới chúc thọ,mừng tuổi ông bà, cha mẹ mình. Sau đó, con cháu được ông bà, cha mẹ mừng tuổi lạinhững đồng tiền mới đựng trong phong bao lì xì màu đỏ để lấy may kèm theo nhữnglời chúc các con cháu hay ăn chóng lớn, học hành giỏi giang, hạnh phúc, vui vẻtrong năm mới.
Tục lì xì ngày Tết là một truyền thống tốt đẹp của Việt Nam trong những ngày đầu năm
Những câu chúc Tết may mắn cũng không thể thiếu khi đếnnhà ai đó để mừng xuân. Người ta tin rằng, đầu năm mới nói những lời may mắn sẽgiúp cả năm phát tài phát lộc. Lời chúc Tết cũng giúp không khí mừng xuân thêmrộn rã, tươi vui.
16.Xuất hành
Với người Việt thì việc xuất hành đầu năm mới cũng cóý nghĩa quan trọng giúp cả năm gặp may. Việc xuất hành phải phù hợp hướng vớigiá chủ mới mang lại tài lộc. Bởi vậy, hầu hết trong lịch Vạn niên đều có giờxuất hành, ngày xuất hành, hướng xuất hành tốt cho những ngày Tết.
Thông thường, người ta sẽ chú ý nhất đến ngày xuấthành là mùng 1 Tết đầu năm. Người Việt thường chọn giờ đẹp, hướng đẹp phù hợp vớituổi để xuất hành với y vọng gặp may mắn mỗi khi ra khỏi nhà.
17.Đi lễ chùa đầu năm
Phong tục đi lễ chùa đầu năm là một nét đẹp văn hóatâm linh trong đời sống mỗi người Việt. Đi lễ chùa đầu năm không chỉ là để cầuxin một năm mới may mắn, phúc lộc mà còn giúp tâm hồn thêm thanh tịnh trong nhữngdịp đầu năm mới.
Đi lễ chùa thường được tổ chức vào những ngày mùng 3-mùng 4 trở đi và kéo dài đến khoảng hết mùa xuân. Đây cũng được xem là thờigian "mùa lễ hội" ở Việt Nam với hàng trăm lễ hội được tổ chức, thuhút hàng triệu người tham gia.
Trên đây là những thông tin về phong tục truyền thốngngày Tết của người Việt, bạn có thể tham khảo. Hi vọng những kiến thức hữu íchsẽ giúp bạn có thêm những kiến thức mới và bổ ích. Chúc bạn năm mới an lành,vui vẻ.
Bảo Quyên
